Het hierna volgende overzicht kan bruikbaar zijn op twee manieren: het geeft een snel antwoord op de vraag hoe het ook alweer zit met de overwinteringseisen van een bepaalde soort en het geeft de mogelijkheid om, afhankelijk van de beschikbare winterberging, een assortiment te kiezen. Als er bijvoorbeeld geen mogelijkheden zijn voor een relatief warme overwintering (10-16°C en hoger) heeft het geen zin een collectie Hibiscussen, Bougainvillea’s of Mandevilla’s op te zetten.
Vanzelfsprekend is er een relatie tussen de overwinteringscondities en de omgevingsfactoren die de plant in zijn natuurlijk milieu aantreft. Planten uit het Middellandse Zeegebied en uit hoger gelegen gebieden in de (sub)tropen overwinteren het best bij relatief lage temperaturen. Doen we dat niet dan worden we gestraft met te vroeg uitlopen en te vroege bloei of er worden weinig of geen knoppen aangelegd zoals bij de Agapanthus. Het loont dus de moeite, bij onbekende planten, na te gaan wat hun natuurlijk verspreidingsgebied is. In het boek van Christoph en Maria van Köchel: “Kübelpflanzen, der Traum vom Süden”, staat in dit verband een interessant hoofdstuk onder de veelzeggende titel: “Die Heimat der Pflanzen, Schlüssel für den KulturErfolg”.
In het overzicht is gestreefd naar het meest voorkomende assortiment. Misschien staat er nu net die plant niet in die u zoekt. Het zij zo. Dan maar in de boeken neuzen!
Belangrijke vuistregels
- Temperatuur, licht en vochtgehalte van de wortelkluit en vooral de onderlinge relatie tussen deze milieufactoren bepalen de overlevingskans van onze planten in de winter. In het algemeen geldt hoe hoger de temperatuurbehoefte, hoe meer licht en hoe meer water. Bougainvillea’s laten bij temperaturen lager dan 10°C hun blad vallen. Niet meteen dodelijk, maar wel in combinatie met een natte kluit. Het omgekeerde van de bovenstaande regel geldt ook en daar wordt misschien het meest tegen gezondigd; dit tot vreugde van kuipplantenkwekers die steeds weer Alyogyne’s kunnen verkopen omdat wij hen ‘s winters bij te lage temperaturen en met een te natte kluit rijp maken voor de composthoop. De kolom waterbehoefte in het overzicht moet niet al te letterlijk worden genomen. Als bij Brugmansia (Datura) staat “zeer weinig“, dan geldt dat voor sterk teruggesnoeide planten met weinig blad bij een lage temperatuur. In andere omstandigheden hebben ze meer nodig. Er had ook overal “spaarzaam“ kunnen staan, maar dat zegt ook niets. Hoe dan ook, een natte kluit in relatie met een lage temperatuur en weinig licht wordt vaak gevolgd door wortelrot en is de belangrijkste doodsoorzaak van onze planten in de winter.
- Een hoge temperatuur (hoger dan 10-12°C) en een donkere standplaats vormen vrijwel altijd een slechte combinatie. Enkele uitzonderingen op deze regel zijn: Erythrina crista-galli, Plumbago capensis en ook planten met knollen, bollen of wortelstokken zoals Ismene, Canna en Hedychium.
- Afharding in de herfst is een zeer belangrijke voorbereiding op de winterverzorging. Vanaf de tweede helft van augustus niet meer mesten en de watergift verminderen. De planten zo laat mogelijk naar binnen brengen. Het laatst die uit het Middellandse-Zeegebied: Nerium oleander, Arbutus unedo (aardbeiboom), Laurus nobilis (laurier), Olea europaea (olijf)).
- Lage temperaturen worden in het najaar (na het afhardings-proces) beter verdragen dan in het voorjaar (na de beschermende winterberging).
Sommige soorten kunnen enkele graden vorst verdragen (zie kolom “opmerkingen“ in het sche ma). Vaak is dat alleen kortdurend. Bij lange vorstperiodes treedt veelal schade op.
Zie voor een gedetailleerd overzicht van de overwinteringscondities van veel planten onderstaande tabel
Auteur: H.J. Saaltink
Overwinteringsadressen
Leden van regio Zuidoost en regio Zuidwest kunnen hun kuipplanten overwinteren in de overwinteringskassen van hun regio.
regio Zuidoost: overwinteringskas bevindt zich in Heythuysen. Voor meer informatie kunt u terecht bij Ton Peters, tel. 0475 572707 – tongerda8@hotmail.com of Peter Barten, tel. 0475 319518, pjjmbarten@home.nl
regio Zuidwest: de overwinteringskas bevindt zich in Elshout. Voor meer informatie kunt u terecht bij secretaris Bert Rijken, tel. 0416 376358
Regio West:
Handelskwekerij Richard van der Zalm, Waterlelie 25, 2671 WG Naaldwijk. Tel. 0174 622717 of 06 53114536. info@rvdzalm.nl
website: www.rvdzalm.nl
Kwekerij Booij, Barendrechtseweg 555, 2991 SH Barendrecht – tel. 0180-618988 – a.booij2@kpnplanet.nl
Kwekerij Almere, Linnaeusweg 8a, 1331 AC Almere, tel. 06-31912868, info@kwekerijalmere.nl
Regio Oost
Kwekerij ’t Betuwehoekje, Wolfhoeksestraat 9, 6662 PH ELST (OverBetuwe) Tel: 06 1874.1120, info@kwekerijbetuwehoekje.nl, www.kwekerijbetuwehoekje.nl
Kwekerij Souman, Zuiderzeestraatweg 34, 8051 SN HATTEM Tel: 038-444.9042, info@kwekerij-souman.nl , www.kwekerijsouman.nl
Kwekerij van der Velde Borchgraverweg 3 a, 8181 RW HEERDE Tel: 0578-695.727, info@kwekerijvandervelde.nl , www.kwekerijvandervelde.nl
Kwekerij de Kruidentuin Lenteklokje 3, 7391 TV TWELLO Tel: 0571-270.886, kruidentuin@de-passerel.nl , www.de-passerel.nl/dekruidentuin